آب کبود
آب کبود. [ ب ِ ک َ ] (اِخ ) نام دریای چین . بحر اخضر. و در افسانه های قدیم آمده است که هر شب زنان نیکوروی از آن آب برآیند و در دامن کوهی که بر کنار آن است بازی کنند و چون روز شود باز دریا شوند.
آ
آ
آب کردن
آب کردن . [ ک َ دَ ] (مص مرکب ) تذویب . گداختن . اذابه . ذوب . مذاب کردن . حل کردن . محلول ساختن . || مجازاً، فروختن چیزی بنهانی . بفروش رسانیدن کالایی کم مشتری و کاسد یا قلب و ناروا.
- دل کسی را آب کردن ؛ او را در مطلوب و آرزویی انتظار دادن .
آب کشیدن
آب کشیدن . [ ک َ / ک ِ دَ ] (مص مرکب ) حمل آب از جایی . || بیرون آوردن آب با دلو و مانند آن از چاه و حوض و جز آن . نَزْح . || تطهیر شرعی و نمازی کردن چیزی متنجس . || شستن جامه ٔ صابون زده با آب خالص تا اثر صابون بشود. || آب کشیدن زخم و جراحتی ؛ ریم و چرک پیداکردن آن بسبب آلوده شدن با آب ناپاک . هو کشیدن . || آب کشیدن غذائی ؛ خورنده را تشنگی آوردن .
آب کندن
آب کندن . [ک َ دَ ] (مص مرکب ) آب انداختن ماست یا آش سرد و جز آن چون قسمتی از آن را برگرفته باشند. آب انداختن .
آب گردنده
آب گردنده . [ ب ِ گ َ دَ دَ / دِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) مجازاً، آسمان :
پیمبر بر آن ختلی ره نورد
برآورد از این آب گردنده گرد.
آب گرگر
آب گرگر. [ ب ِ گ َ گ َ ] (اِخ ) نهری از کارون نزدیک شوشتر.
آب گرم
آب گرم . [ ب ِ گ َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) آب جوشیده و حارّ. حمیم . (دهار). || آب معدنی که بالطبع گرم باشد. حَمّه : آب گرم لاریجان . آب گرم شاهان گرماب . || حمامی که بر این آب سازند مداوای بیماران را.
آب گشنیز
آب گشنیز. [ ب ِ گ ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) آبی که از کوفتن برگ و ساق گشنیز حاصل کنند.
آب گل
آب گل . [ ب ِ گ ُ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) گلاب . عطری که از گل سرخ گیرند : و از وی [ از پارس ] آب گل و آب بنفشه ... خیزد. (حدودالعالم ).
از آن پس به آب ِ گُل و بوی خوش
بشستند دست و نشستند کش .
آب گوگردی
آب گوگردی . [ ب ِ گو گ ِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) چشمه ٔ گرم طبیعی که در آن گوگرد باشد. در رامسر و سمنان و لارستان فارس و خراسان و دماوند آب گوگردی هست .
آب گوهر
آب گوهر. [ ب ِ گ َ / گُو هََ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) آب مروارید. آب سپید که در چشم پدید آید.
آب لحیم
آب لحیم . [ ب ِ ل َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) جوهر نمک .
آب لیمو
آب لیمو. [ ب ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) آبی که از فشردن لیموی ترش حاصل کنند :
آرزویی که ترا هست به آب لیمو
شرح آن راست نیاید به هزاران طومار.
آب ماهی نمکسود
آب ماهی نمکسود. [ ب ِ ی ِ ن َ م َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) ماءالنون . (تحفه ).
آب مرده
آب مرده . [ ب ِ م ُ دَ / دِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) آب راکد.
آب مردی
آب مردی . [ ب ِ م َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) نطفه . منی .
آب مرغان
آب مرغان . [ب ِ م ُ ] (اِخ ) نام تفرج گاهی به نزدیکی شیراز که مردمان در ماه رجب هر سه شنبه بدانجا روند :
دیگر نروم به آب مرغان
دیگر نخورم کباب مرغان .
آب مروارید
آب مروارید. [ ب ِ م ُرْ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) نام بیماریی در چشم که از کدورت زجاجیه یا پرده های آن حاصل شود و موجب عمای تام یا ناقص گردد. و آن را آب سپید و آب سفید نیزگویند. و در برهان «تمر» را بدین معنی آورده است .
آب مژگان
آب مژگان . [ ب ِ م ُ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) اشک :
ببدرود کردن رخ هر کسی
ببوسید با آب مژگان بسی .
آب مژه
آب مژه . [ ب ِ م ُژَ / ژِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) اشک :
من شسته (۱) به نظاره و انگشت همی گز
وآب مژه بگشاده و غلطان شده چون گوز.
آب مضاف
آب مضاف .[ ب ِ م ُ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) رجوع بمضاف شود.
آب مطلق
آب مطلق . [ ب ِ م ُ ل َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) رجوع بمطلق شود.
آب معدنی
آب معدنی . [ ب ِ م َ دَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) چشمه ای که بطبع آمیخته به پاره ای املاح است مانند گوگرد و زیبق و ید و آهن و شب ّ و زاج و در بعض بیماریها بدان استحمام کنند و یا آشامند.
آب معلق
آب معلق . [ ب ِ م ُ ع َل ْ ل َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) مجازاً، آسمان :
سنگ در این خاک مطبَّق نشان
خاک بر این آب معلق فشان .
آب مقطر
آب مقطر. [ ب ِ م ُ ق َطْ طَ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) آب حاصل کرده از بخار. آبی که با قرع و انبیق تصفیه شده باشد.