آدمیان را جاندارانی باهوش و خرد گفته‌اند و اگر با جانداران دیگر سنجیده شوند دارای مغز بزرگتری هستند. آنچه شگفت‌انگیز است اینکه آدمیان از همه مغز خود بهره نمی‌گیرند. برای پایداری زندگی هیچگاه به این مغز بزرگ نیازی نیست. به‌کاربردن چنگال و قاشق برای خوراک خوردن همچنین دانستن بازی شطرنج کمکی به زیستن نمی‌کند، پس چه چیز سبب شده که نمو مرگ به‌جائی برسد که مرگ‌آفرین هم باشد؟ آیا این در پیوند با زندگی زم...
واژه‌ای که اشو زرتشت در اوستا (گات‌ها) برای خدای یگانه به‌کار برده اهوره مزدا است. در آغاز بیشتر نیایش‌ها این عبارت به چشم می‌خورد: خَشنَو ترَه اَهورَهِه مَزدا. یعنی به خشنودی اهورامزدا. اهورامزدا در فارسی امروز به شکل‌های زیر درآمده است. هُرمَزد، هُرمُزد، اورمَزد، هورمَزد، هرمَز، اورمَز. همچنین خدا، خداوند، یزدان به همین معنی در فرهنگ‌های فارسی آمده است. واژهٔ هرمزد مه امروز در نثر و نظم ما غالبا...
اندیشه و گفتارو کردار زرتشت پاک، یانش اهوراست فرا پذیرید ای جاودانهای پاک، گات‌ها را. درود بر شما ای سروده‌های پاک. اینک ای مزدای مینوی پاک نیکی افزا، در آغاز، با دست‌های برافراشته و خواهان خوشبختی به تو نماز می‌آورم. باشد که، با همهٔ کردارهای پاک و راست، که با خرد و اندیشهٔ نیک انجام گیرد، روان آفرینش را خشنود سازم.
انسان‌ەا با سخن گفتن و نوشتن، احساس و اندیشه‌های خود را انتقال می‌دهند و برای این منظور از اصطلاحات، کنایه‌ها و خلاصه‌نویسی استفاده می‌کنند. ”یو.ان“، ”یونسکو“ و ”یونیسف“ همگی خلاصه‌نویسی‌هائی هستند که هرچند امروز معنی‌شان آشکار است اما در غرقاب تاریخ ممکن است مفهوم خود را از دست بدهند همانگونه که بسیاری از ما نمی‌دانیم ”یو بوت“ چه چیزی می‌باشد. انسان‌ها به‌جز کلمات از سمبل‌ها، نشان‌ها و علامت‌های...
نگاره مرد سالمندی که با موهای بلند، بال‌های گشاده سه قسمتی را که تزئین‌کننده سرستون‌های قدیمی ـ سنگ‌نگاره‌های باقی‌مانده از زمان ایران باستان، ویترین‌های طلافروشی و حتی فرش‌های نفیس موزه فرش ایران و روزنامه‌های کثیرالانتشار کیهان لندن که به کرات و بی‌توجه به تذکرات ما که در یادداشت درگذشت بانو محترمی، فروهر را ”اهور“ نامیده است می‌بینیم کیست؟....
از جشن‌های متعددی که در ایران باستان مرسوم بوده، یا از جشن‌های اندکی که از آن عهد به یادگار مانده، هیچ یک به طول و تفصیل نوروز نیست. نوروز تنها جشنی است که یک جشن کوچک‌تر (چهارشنبه‌سوری) به پیشواز آن می‌آید و جشنی دیگر (سیزده بدر) به بدرقهٔ آن. در واقع نوروز مقدمه و مؤخره‌ای دارد که خود آنها به تنهائی از جشن‌های دیگری چون شب یلدا مفصل‌تر است. اما به غیر از چهارشنبه‌سوری و سیزده بدر که هر یک آداب...
پورورش اسپ (Pourush-Aspa) پدر زرتشت (Zara-Thushtra) ویشت اسپ (Visht-Aspa) پادشاه و جام اسپ (Jam-Aspa) وزیر دانشمند او. به این نام‌های در هم آمیخته نگاه کنید همانگونه که می‌بینیم هر یک از این نام‌ها از دو بخش ساخته شده. هر بخش از آن چم خود را دارد و زمانی‌که با هم پیوسته شوند نام کسی را می‌سازد. هر بخش از این نام‌های به هم پیوسته یا دو بخشی یک نام جداگانه نیستند و نیز هیچگاه جای دو بخش آنها جا‌به...
ایرانیان باستان به گواهی تاریخ ملی ملتی شاد بودند، جشن‌های پی‌درپی روح آنان را طراوت می‌بخشید، حتی اعراب به فستیوال مهرجان می‌گفتند که معرب جشن مهرگان ماست. نیاکان ما شادترین مردمان جهان ایرانیان امروز افسرده‌ترین مردمان جهان! ۱۹ فروردین- جشن فروردینگان ---> فروردین...
برای ما که دور از وطنمان زندگی می‌کنیم، کشور میزبان در حقیقت، کشور و وطن دوم ما محسوب می‌شود. فرزندان ما در این کشورها به دنیا می‌آیند، بزرگ می‌شوند و در اینجا زندگی می‌کنند. این طبیعی خواهد بود که فرهنگ کشور میزبان در بیشتر اوقات فرهنگ مسلط باشد. فرزندان ما خواه‌ناخواه دو ملیتی و دو فرهنگی خواهند بود. منطقی‌ترین و بهنرین گزینه همان است که زیبائی‌ها و خوبی‌ها و برتری‌های هر فرهنگ را گلچین کنیم و ا...
باز هم در حال و هوای خوش‌جشن ”اسپندارمذگان“ یا ”جشن اسفندگان“ و مناسبت زیبای این جشن کهن ایرانی در ماه ”اسفند“ و این بار، با پژوهشگرانهٔ ”جلال خالقی مطلق“. اگر یادتان باشد پس از جشن یا روز ”والنتاین“ بود که اینجا و آنجا خواندیم و شنیدیم که بدانید و آگاه باشد که در ایران باستان، روزی مشابه این روز وجود داشته و قدمت آن حتی به دو قرن پیش از میلاد مسیح می‌رسد چخ برسد به روز جناب ”والنتاین“ و فداکاری...
نوشتهٔ زیر ترجمه و برداشتی است از منابع گوناگون سوئدی که ضمن اشارات علمی و تاریخی به پیدایش عید ”پاک“، تلاش می‌کند تا ریشه‌های مشتذک برخی از آداب و رسوم ملل از جمله ”نوروز“ و عید ”پاک“ را بازگو کند. عید پاک، یکی از عیدهای بزرگ مذهبی است که در رابطه با زمان برگزاری و چگونگی فلسفهٔ وجودی آن، که در اول بهار اتفاق می‌افتد اهمیت فراوانی دارد. می‌گوید ک حضور این عید در این برش زمانی به معنی پیروزی زندگ...
صبح صادق ندمد، تا شب یلدا نرود دی ماه در ایران کهن چهار جشن را در بر داشت: نخستین روز ماه دی و روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم، سه روزی که نام ماه و نام روز یکی بود. امروز از این چهار جشن تنها شب نخستین روز دی ماه، یا شب یلدا، را جشن می‌گیرند. یعنی آخرین شب پائیز، نخستین شب زمستان، پایان قوس، آغاز جدی و درازترین شب سال. واژهٔ یلدا سریانی و به معنی ولادت است. ولادت خورشید (مهر، میترا) و رومیان...
یلدا یک کلمهٔ فارسی نیست و از زبان مسیحیان سریانی وارد زبان فارسی شده است. یلدا در زبان سریانی به معنای ”تولد“ است. بسیاری از پژوهشگران معتقدند که آئین یلدا در اصل جشن تولد حضرت خورشید یا حضرت میترا یا حضرت مهر بوده و حضرت میترا در فردای چنین شبی به دنیا آمده است. استدلال آنان بر این پایه است که شب یلدا مصادف با ۲۱ دسامبر و انقلاب زمستانی است آنان می‌گویند که شب یلدا بلندترین شب سال است و از آن پس...
نگاهی به تنوع و ارزش یافته‌های میراث فرهنگی در گورستان باستانی ”آق اولر“ تالش ـ مطالعه بر روی اشیاء به‌دست آمده از گورهای چند نفره حاکی از همزمانی تدفین آنهاست. ـ کشف ۳۰ گور با تدفین‌های گوناگون به همراه ۱۸۸ قلم شیء از جمله دستاوردهای کاوش در ”آق اولر“ است. ـ در نیمه دوم هزارهٔ اول قبل از میلاد، طبقات اجتماعی مختلف در ”آق اولر“ می‌زیسته‌اند. ـ ساکنان آق اولر روی تدفین‌ها را با لایه‌ای ذغال می...
یک فرهنگ ریشه‌شناختی یکی از نیازهای بنیادین زبان پارسی بوده است. یکی دو سال پیش که فرهنگستان زبان فارسی، فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی را پخش کرد، انگار روشنائی امیدی بود که پس از سال‌ها تاریکی به چشم زبان پارسی خورد، لیک پارسی خورشید می‌خواهد نه یک یک‌مرد فانوس به دست! چندی است که یک ”اختر فیزیک‌دان“ ایرانی از نپاهشگاه پاریس به نام محمد حیدری ملایری دست به کار نغز و شایان سپاس زده که بی‌داد بود ا...
برای شناخت اهورامزدا و اهریمن باید اساطیر مربوط به خدایان هندواروپائی و بابلیان و سومری و اکدی را به‌طور دقیق و اساسی مورد بررسی قرار داد و این کاری است که تا به حال به‌طور اصولی انجام نشده است و در این راه ایران‌شناسان تنها مقایسه‌ای بین نام اهورامزدا با اسرمزرش (”آشور بزرگ“ خدای قبیله‌ای آشوریان) و یهوه (”ای انکه او“ یعنی خدای قبیله‌ای یهود) انجام داده‌اند که هردو مورد به بی‌راهه رفتن بوده ست گر...
این جشن که برای استقبال از نوروز است بدون تردید یک سنت ملی و میهنی به جای مانده از زرتشت بزرگوار است. ولی روز چهارشنبه آن بر طبق اسناد کهن پس از اسلام به روی آن گذاشته شده است. زیرا در ایران پیش از اسلام روزهای به این صورت نامیده می‌شدند: هرمزد روز، بهمن روز، اردیبهشت روز و ... پس چهارشنبه بر این باور تازیان که روزی نحس است بروی جشن چهارشنبه سوری گذاشته شد. منوچهری دامغانی در این‌باره می‌گوید: چ...
ای پروردگار هستی بخش اینک که بر آرامگه این گرامی یار از دست رفته ایستاده‌ایم از تو شادی و آرامش روحش را خواهانیم. ای دادار نیک‌اندیش که همه زیبائی‌های این گیتی از تو است، امید بسیار بر آن داریم در این هنگام که او عمر خود را به پایان رسانیده است، راستی و درستی را همواره در این دنیا روش و مسیر زندگی ما قرار دهی. اینک برای آمرزش او به درگاه سترگ‌ات نیایش می‌کنیم. درگاهی که با شکوه‌تر و برجسته‌تر از ه...
به راستی تا کنون به این موضوع اندیشه‌اید که چرا شخصیتی مانند کورش که جهان در برابر بزرگی او شگفت‌زده است و مشهورترین مورخین، باستان شناسان و خاورشناسان دنیا از او به نام ابر مرد تاریخ جهان یاد کرده‌اند چرا تا کنون اسمی از او در ایران برده نشده است؟ یا هیچ حرکتی که شایسته او باشد در جهان نشده است؟ آیا ادامه راه این شخصیت بزرگ جهانی نمی‌تواند راه نجات ما باشد؟ آیا عربیزه شدن ایران ما به همین دلیل نب...
”من دوست دوستان خود بوده‌ام. من بهترین سوارکار ـ ماهرترین تیرانداز و پادشاه شکارگر بودم“ به نام دادار اورمزد فر شاهنشاهی داریوش بزرگ را می‌ستایم داریوش بزرگ را می‌توان به جرأت یکی از نوابغ هوشمند و شایسته برای قدرت و شاهنشاهی آسیا نامید. در اینجا بر این هستیم تا گوشه‌ای از کارهای شگفت‌انگیز این فرزند پاک ایران و شاهنشاه ۲۸ کشور آسیا را بررسی کنیم و همچنین با اندیشه‌های اهورائی این ابر مرد وطن‌پ...
