وزارت بازرگانى در اجراى تأمين و توزيع کالا نمايشگر دو نقش اساسى به‌قرار ذيل مى‌باشد:
- نقش اول:
نقش اجرايى و دخالتى (عامليت)
- نقش دوم:
نقش نظارتى و ارشادى
ابتدا به بحث پيرامون نقش اول وزارت بازرگانى در امر تأمين و توزيع کالا مى‌پردازيم: در اين نقش وزارت بازرگانى مسؤوليت تهيه و تأمين و توزيع گروهى از کالاهاى اساسى و ضرورى و حساس مملکت را به‌عهده دارد و عنداللزوم در امر خريد، سفارش توليد، پخش و توزيع آن مستقيماً يا با مباشرت بخش‌هاى سه گانه شرکت‌هاى دولتي، تعاونى وظيفه خود را انجام مى‌دهد بديهى است در اين حالت به‌منظور اتخاذ تصميم مناسب و انتخاب معيارهاى مربوط به تنظيم فهرست کالاهاى تحت پوشش توزيع و همچنين ضوابط توزيع کالاهاى مشمول اين فهرست و انتخاب بهترين روش - نظر مشورتى و مصلحتى وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادهاى ذيربط و ذى‌نفع را ملحوظ نظر قرار مى‌دهد و به‌منظور هماهنگى برنامه‌ها و نظارت بر حسن اجراى کار شورايى به‌نام شوراى نظارت بر نظام تأمين و توزيع کالا و الگوى مصرف متشکل از سازمان‌هاى ذيربط در وزارت بازرگانى تشکيل مى‌شود.
وزارت بازرگانى در اين نقش بيشتر مجرى مصوبات مجلس شوراى اسلامي، هيئت دولت شوراى اقتصاد، ستاد بسيج اقتصادى يا هر ارگان اقتصادى ديگر خواهد بود مثلاً مکلف مى‌گردد کالاى اساسى را از طريق سيستم کوپنى توزيع نمايد، در اين مرحله تهيه تأمين و توزيع اقلامى از کالاى اساسى و مهم مورد حاجت جامعه و مصرف‌کنندگان را رأساً به‌عهده گرفته و ارز مورد نياز را بايد در اختيار داشته باشد و در امر خريد واردات توزيع آن دخالت کامل نمايد براى انجام اين مهم انتخاب ليست کالا و آگاهى از وضعيت توليد، واردات، مصرف، صادرات، ذخيره‌سازي، زمان مصرف، آسيب‌پذيرى جانشينى منابع توليد کشورهاى عمده توليد‌کننده، صادرکننده، بازارها و بورس‌هاى بين‌المللى قيمت و نوسان قيمت‌‌ها حائز اهميت است.