رنگهاى مکمل در واقع نوعى تضاد هستند که به هنگام مشاهده همديگر را طلب مى‌کنند و در کنار هم ايجاد تحرک مى‌کنند و يکديگر را کامل مى‌کنند. هرگاه دو رنگ مکمل باهم ترکيب شوند نتيجه خاکسترى خواهد بود و تحرک آن از بين خواهد رفت و رنگى خنثيٰ بدست خواهد آمد.
اما دو رنگ مکمل در کنار هم موجب درخشانى و جلوه يکديگر هستند. در طبيعت رنگهاى مکمل در کنار هم به زيبايى مشاهده مى‌شوند چنان‌که گل سرخ در ميان انبوهى از برگ‌هاى سبز قرار دارد. تضاد رنگهاى مکمل از ساده‌ترين تضادهاست.
رؤيت يک رنگ باعث مى‌شود تا مکمل آن رنگ بر روى رنگ همجوار آشکار گردد. مى‌توان همه‌ٔ رنگهاى مکمل را دو به دو با نسبت‌هاى نامساوى و مساوى با هم ترکيب نمود و طيف وسيعى از خاکسترى‌هاى رنگى به‌دست آورد.
مکمل رنگ قرمز <- رنگ سبز (آبى + زرد)
مکمل رنگ زرد <- رنگ بنفش (آبى + قرمز)
مکمل رنگ آبى <- رنگ نارنجى (زرد + قرمز)
کنتراست صد در صد رنگ -اين تضاد مبين کنتراست صد در صد حاصله از رنگ مى باشد (جدا از کنتراست تيره-روشني) و در عين حال همان کنتراست همجوارى دو رنگ مکمل اند که از طرفى در مورد بعضى رنگها در تضاد با تاثيرات هماهنگى قرار مى گيرند.
تصوير گامى هماهنگ از خاکسترى هايى است که از ترکيب رنگهاى مکمل بوجود آمده اند.گام مزبور ترکيب شده از دو جفت رنگ مکمل نزديک به هم مى باشد که خاکستري-در همين گام-بر دو جفت ديگر غالب است.
